- Słowo Wstępne
Leon Drobnik
- Preoperative ondansetron does not reduce the incidence of maternal hypotension during elective caesarean delivery under spinal anaesthesia, but mitigate its severity: a double blind, randomized, placebo controlled trial
José Ramón Ortiz-Gómez, Francisco Javier Palacio-Abizanda, Francisco Morillas-Ramirez, Inocencia Fornet-Ruiz, Ana Lorenzo-Jiménez, Maria Lourdes Bermejo-Albares
Background. The prophylactic administration of ondansetron has been reported to provide a protective effect against hypotension in spinal anaesthesia (SA). Material and methods. This prospective double-blind, randomised, placebo-controlled study included 130 healthy pregnant women scheduled for elective caesarean delivery under SA randomly allocated to receive placebo (n = 65) or ondansetron 8 mg (n = 65) intravenously before SA. Demographic, obstetric, intraoperative timing and anaesthetic variables were assessed at 16 different time points, including blood pressure, heart rate, oxygen saturation, nausea, vomiting, electrocardiographic changes, skin flushing, discomfort or pruritus and vasopressor equirements. Results. There were no differences in the number of patients with hypotension: 33 (placebo) vs. 29 (ondansetron). However, as a single patient could had more than one hypotensive episode, we analysed the number of hypotensive events per patient (placebo 2.9 ± 4.0 vs. ondansetron 1.4 ± 2.2) (P = 0.011) and the percentage of time points with systolic hypotension (placebo 17.4% vs. ondansetron 8.7%) (P = 0.012). We also found differences at min 9 in diastolic blood pressure (DBP) (P = 0.014), mean arterial pressure (MAP) (P = 0.049), the variations from baseline of systolic blood pressure at min 5 to 13 and 20 (Figure 3), DBP at min 7 to 11, and MAP at 7 to 13 min between groups (P < 0.05) and the number of patients requiring ephedrine (P = 0.042). There were no differences in the number of patients with adverse effects excepting pruritus (P = 0.042). Conclusions. prophylactic administration of ondansetron 8 mg has a certain protective effect in the prevention of maternal hypotension in healthy women scheduled for elective caesarean delivery under spinal anaesthesia.
- Application of ultrasound protocols in immediate postoperative care
Anna Róziewska, Ewa Puchalska, Elżbieta Nowacka, Lidia Jureczko, Tomasz Łazowski
Background. Clinical application of point-of-care ultrasound in immediate postoperative period is still to be evaluated. The aim of this report is to present the possible application of the critical care ultrasound protocols for early detection of the most common postoperative complications. Material and methods. 73 women between 27 and 74 years of age, ASA (American Society of Anesthesiologists) grade 1-3, up to 6 hours after gynecological procedures or cesarean sections were evaluated. Examination consisted of lung ultrasound and fluid status assessment. Results. In 5 laparotomy cases interstitial pulmonary oedema was noted, which was associated with mildly decreased oxygen saturation readings of 92-95%. In only one of these cases fluid status indices were suggestive of hypervolemia, while the remaining four have shown the sonographic signs of hypovolemia. Subpleural consolidations were detected in one patient. In 2 cases pleural effusion and atelectasis were found. One case of postoperative hemorrhage was shown. In 23% of patients fluid status indices were suggestive of hypovolemia, while in 6% hypovolemia was shown to be severe. Conclusion. It appears that ultrasound imaging may help to improve the quality of postoperative care in terms of early detection of possible complications and fluid status assessment.
- Rola Lotniczego Pogotowia Ratunkowego w optymalizacji czasu transportu pacjentów oparzonych
Arkadiusz Wejnarski, Marcin Podgórski, Artur Kamecki, Stanisław Paweł Świeżewski
Wstęp. Oparzeniom termicznym w Polsce rocznie ulega 400 000 poszkodowanych. Oparzenia stanowią duże wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia. Ze względu na obecną liczbę ośrodków leczenia oparzeń oraz dostępność miejsc dla pacjentów wykorzystanie transportu lotniczego umożliwia przyspieszenie wdrożenia specjalistycznego leczenia. Materiał i metody. Retrospektywna analiza dokumentacji lotniczej i medycznej 31837 misji wykonanych przez statki powietrzne Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (SP ZOZ LPR) w latach 2011-2014. Wyniki. W latach 2011–2014 statki powietrzne Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (LPR) wykonały 806 misji HEMS (Helicopter Emergency Medical Service – Śmigłowcowa Służba Ratownictwa Medycznego) oraz 541 transportów międzyszpitalnych oparzonych, co stanowiło 4,2% wszystkich lotów w opisywanym okresie. Do ośrodków leczenia oparzeń przetransportowano 831 poszkodowanych. Najliczniejsze grupy oparzonych stanowiły dzieci poniżej 5 roku życia – 255 i dorośli pomiędzy 50 a 60 r.ż. – 206. Największą liczbę lotów do poszkodowanych z urazem oparzeniowym wykonały HEMS Warszawa – 143, najmniejszą HEMS Koszalin – 23. Dominującym rozpoznaniem w klasyfikacji ICD (International Statistical Classification) – 10 było T29 – oparzenie termiczne i chemiczne mnogich okolic ciała. Najwięcej pacjentów dorosłych trafiło do Zachodniopomorskiego Centrum Leczenia Ciężkich Oparzeń i Chirurgii Plastycznej (ZCLCOiChP) w Gryficach – 31,4%. Najmniej do Poznania – 2%. Dzieci
najczęściej leczone były w szpitalu w Szczecinie – 64,2%, najrzadziej w Ostrowie Wielkopolskim – 1,1%. Wnioski. Wykorzystanie śmigłowców i samolotów LPR jest właściwym sposobem transportu ciężko oparzonych. Większość transportowanych to małe dzieci i dorośli po 60 r.ż. Przeważa transport z miejsca wypadku bezpośrednio do placówki
leczniczej. Porozumienie pomiędzy Polskim Towarzystwem Leczenia Oparzeń (PTLO) a LPR wpłynęło na optymalną koordynację w zakresie wyboru ośrodka leczenia.
- Agresja pacjentów i ich bliskich wobec personelu Szpitalnego Oddziału Ratunkowego
Krystyna Frydrysiak, Justyna Ejdukiewicz, Małgorzata Grześkowiak
Wstęp. Środowisko medyczne jest drugą z kolei grupą zawodową szczególnie narażoną na akty zachowań agresywnych w pracy. Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR) są miejscem, w którym w ciągu doby przebywa największa liczba pacjentów w szpitalu. Pacjentom towarzyszy najczęściej od jednej do trzech bliskich osób. Agresja staje się coraz bardziej powszechną formą wyładowania negatywnych emocji. Cele pracy. Celem głównym przeprowadzonych badań była ocena stopnia narażenia pracowników SOR na agresję słowną i fizyczną ze strony pacjentów oraz towarzyszących im osób. Materiał i metody. Badaniami objęto 50 pracowników SOR w Zgierzu. Za podstawę przeprowadzonych badań posłużył sondaż diagnostyczny. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, składający się z 26 pytań dotyczących przemocy słownej i fizycznej. Wyniki. Uzyskane wyniki wykazały, iż pracownicy SOR są szczególnie narażeni na agresję ze strony pacjentów i przebywających z nimi osób. Sposób radzenia sobie z agresją (uwarunkowany brakiem procedur i rozwiązań systemowych) podejmowany jest przez pracowników intuicyjnie w oparciu o doświadczenie pracy w szpitalu.
- Analiza czynników wywołujących stres w pracy personelu Zespołów Ratownictwa Medycznego
Krystyna Frydrysiak, Damian Góraj, Wiesława Trendak, Małgorzata Grześkowiak
Wstęp. Zadaniem Zespołów Ratownictwa Medycznego (ZRM) jest niesienie pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Ich udział w akcjach ratowniczych wiąże się często z konfrontacją z ludzkim cierpieniem, a także ze śmiercią. Ciągłe wymagania i presja ze strony otoczenia dodatkowo przyczyniają się do walki z jeszcze jednym podstępnym i szkodliwym zjawiskiem, jakim jest stres. Celem pracy było zbadanie natężenia występującego stresu wśród członków ZRM na terenie Łodzi oraz określenie czynników warunkujących występowanie tego zjawiska, a także sposobów radzenia sobie ze stresem. Materiał i metody. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz ankiety zawierający 27 pytań. Badaniem objęto 70 pracowników Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego w Łodzi (WSRM) (lekarze, pielęgniarki/pielęgniarze, ratownicy medyczni) w okresie od połowy kwietnia do końca maja 2014 roku. Wyniki. Zdecydowana większość respondentów uważa, że stres w ich pracy jest bardzo istotnym problemem, a co drugiej osobie towarzyszy on podczas wykonywania swoich obowiązków. Prawie połowa ankietowanych podaje, że sygnał dźwiękowy/świetlny karetki wywołuje u nich niepokój. Następstwa odczuwanego stresu w pracy, to zwiększona drażliwość, problemy z koncentracją, problemy ze snem, bóle głowy i brzucha. W ocenie pracowników WSRM najlepszymi metodami rozładowania stresu są słuchanie muzyki i uprawianie sportu w wolnym czasie. Wnioski. Stres towarzyszący członkom Zespołów Ratownictwa Medycznego podczas pracy wymaga czujności i monitorowania. Rozwijanie umiejętności obserwacji i niwelacji takich zachowań jest szczególnie ważne w aspekcie nie pozyskania ich na etapie kształcenia.
- Zatrucie beta-blokerami – opis przypadku
Marek Wojtaszek, Elżbieta Mach-Lichota, Dorota Ozga, Beata Horeczy, Dawid Filip
Wstęp. Beta-adrenolityki są lekami powszechnie stosowanymi w leczeniu chorób układu krążenia. Hamując aktywność układu współczulnego, wywierają działanie na cały organizm. To jedna z najważniejszych i najszerzej stosowanych w kardiologii grup leków, zwłaszcza w chorobie niedokrwiennej serca. Pomimo znacznego postępu w medycynie, zastosowania w leczeniu glukagonu i dużych dawek insuliny oraz krążenia pozaustrojowego, zatrucie lekami z grupy beta-adrenolityków obarczone jest nadal wysoką śmiertelnością. Opis przypadku. W pracy przedstawiono przypadek 18-letniego mężczyzny, hospitalizowanego w Klinice Intensywnej Terapii z Ośrodkiem Ostrych Zatruć oraz Klinice Kardiochirurgii, który w celach samobójczych, wieczorem dnia poprzedzającego przyjęcie do szpitala zażył około 40 tabletek propranololu à 40 mg. Pacjent dotychczas był zdrowy. W chwili przyjęcia do oddziału stan pacjenta był ciężki. Stwierdzono objawy wstrząsu kardiogennego z ciężką bradykardia (15/min). Chory był przytomny, w logicznym kontakcie. W trybie pilnym wykonano implantację elektrody endokawitarnej, ale skuteczność jej stymulacji okazała się chwilowa. Wystąpiło zatrzymanie krążenia. Po powrocie spontanicznego krążenia pacjenta przekazano do Kliniki Kardiochirurgii celem dalszego leczenia za pomocą ECMO. Ponieważ stan chorego szybko się stabilizował, w Klinice Kardiochirurgii zastosowano wspomaganie kontrapulsacją wewnątrzaortalną oraz ciągłą terapie nerkozastępczą w trybie CVVHDF. Po poprawie stanu ogólnego, chorego ponownie skierowano do Kliniki Anestezjologii i Intensywnej Terapii z Ośrodkiem Ostrych Zatruć. Pacjent został wypisany do domu w 6 dobie pobytu, z zaleceniami dalszego leczenia ambulatoryjnego w Poradni Zdrowia Psychicznego.
- Zalecenia dotyczące opieki okołooperacyjnej i znieczulenia (w tym znieczulenia nisko- i bezopioidowego) u pacjenta otyłego
Tomasz Gaszyński, Marcin Możański
Znieczulenie i opieka okołooperacyjna nad pacjentem otyłym powinny być przemyślane i zaplanowane w celu podniesienia bezpieczeństwa pacjenta. Prezentowane zalecenia są zgodne z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Opieki Okołooperacyjnej nad Chorym Otyłym (European Society for Perioperative Care of the Obese Patient, www.espcop.org). Prezentowane zalecenia dotyczą nie tylko operacji bariatrycznych, ale także każdego innego znieczulenia do operacji u chorego otyłego. W zaleceniach przedstawiono także sposób prowadzenia znieczulenia ogólnego nisko i bezopioidowego u chorych otyłych.
- Niektóre aspekty terapii bólu przewlekłego u osób w wieku podeszłym
Anna Rupniewska-Ładyko, Małgorzata Malec-Milewska
Starzenie się populacji to jeden z najbardziej istotnych procesów demograficznych współczesnego świata i poważny problem społeczny. Ból jest jednym z najczęstszych odczuć u osób w wieku podeszłym, występuje u ok. 60% osób w wieku powyżej 65 lat. Leki opioidowe nie są zalecane jako leki pierwszego wyboru w bólu pochodzenia nienowotworowego w tej grupie chorych, ale powinny być rozważone, gdy dotychczasowe leczenie jest nieskuteczne, źle tolerowane lub niedostępne. Silne opioidy zalecane są najczęściej w przypadku bólu stałego, przewlekłego (trwającego dłużej niż 3 miesiące) i o dużym nasileniu (powyżej 5 w 11-stopniowej skali numerycznej) a także w sytuacjach, gdy dotychczasowe leczenie farmakologiczne nie przynosi rezultatu i nie ma innych możliwości terapii lub gdy ból w znacznym stopniu wpływa negatywnie na życie chorego. Oksykodon, obok hydromorfonu i buprenorfiny, jest rekomendowany jako jeden z bezpiecznych opioidów w leczeniu bólu u osób w wieku podeszłym.
- Wczesna rehabilitacja na oddziale intensywnej terapii z wykorzystaniem metody PNF
Katarzyna Kwiecień-Jaguś, Tomasz Zwoliński, Jolanta Szamotulska, Rita Hansdorfer-Korzon
Oddziały intensywnej terapii są wielospecjalistycznymi oddziałami szpitalnymi, których głównym zadaniem jest podtrzymywanie funkcji życiowych i leczenie pacjentów w stanach zagrożenia życia. Chorzy hospitalizowani na oddziale intensywnej terapii wymagają zastosowania specjalistycznego sprzętu medycznego, infuzji leków wazoaktywnych, antybiotyków czy diuretyków. Pacjenci oddziału intensywnej terapii są często nieprzytomni lub zamroczeni. Kontakt z nimi bywa utrudniony, nie zawsze są w stanie samodzielnie zmieniać pozycję, mogą nie reagować na przekazywane polecenia, a podłączenie do respiratora stwarza dodatkową trudność i barierę w ich uruchamianiu. Wczesne usprawnianie pacjenta na oddziale intensywnej terapii ma duże znaczenie zarówno kontekście zapobiegania powikłaniom związanym z długotrwałym unieruchomieniem w łóżku jak i skróceniem czasu pobytu pacjenta na oddziale. Podjęcie działań usprawniających znajduje swe uzasadnienie w ogólnych danych statystycznych dotyczących przedłużania średniej długości życia chorych oraz wzmożeniu zapotrzebowania na opiekę na oddziałach takich jak intensywna terapia.
- Leczenie trombolityczne udarów mózgu w ambulansie typu STEMO
Jacek Kleszczyński, Jakub Koch
Jedyną metodą leczenia udaru niedokrwiennego mózgu o potwierdzonej skuteczności jest zastosowanie trombolizy. Istotne jest jak najszybsze rozpoczęcie tego leczenia, najlepiej w ciągu tzw. złotej godziny. Powyższe założenie można osiągnąć przy stosowaniu leczenia trombolitycznego przed przybyciem do szpitala, co jednak wymaga objęcia chorego od początku wysokospecjalistyczną opieką. Staje się to możliwe w ramach realizowanego w Berlinie programu badawczego PHANTOM-S, gdzie do pacjentów, u których podejrzewa się świeży udar mózgu dysponowany jest specjalny ambulans (STEMO) z neurologiem wyszkolonym w medycynie ratunkowej, który ma do swojej dyspozycji tomograf komputerowy z opcją teletransmisji oraz przyłóżkowy analizator parametrów krytycznych. Po potwierdzeniu wskazań do leczenia trombolitycznego i wykluczeniu przeciwskazań, chory otrzymuje rtPA jeszcze w drodze do szpitala.
- Wybrane stany zagrożenia zdrowia i życia związane z przebywaniem na dużej wysokości
Tomasz Janus, Jacek Piechocki
Człowiek jest ewolucyjnie przystosowany do życia w dość wąskim zakresie parametrów fizykochemicznych otoczenia. Każda istotna zmiana ciśnienia otoczenia, a także ciśnień parcjalnych składników powietrza ma wpływ na przebieg procesów fizjologicznych lub patofizjologicznych. Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie wybranych stanów zagrożenia zdrowia i/lub życia spowodowanych przebywaniem na dużej wysokości.